کازویو سجیما و ریوئه نیشیزاوا، از شرکت معماری سجیما – نیشیزاوا و همکاران ساناآ، مستقر در توکیو، جایزه پریتزکر سال ۲۰۱۰ را طی مراسمی که در الیس آیلند نیویورک برگزار شد، به خاطر استمرار در خلق آثار عالی و درخور توجه ( که موزه‌ی هنرهای معاصر قرن بیست و یک مشمول آن می‌باشد) دریافت کردند.سجیما معماری این شرکت، که مشخصه‌ی آن پالت‌های متریال مینی‌مال، جزییات اندک و سامان‌دهی فضایی سیال است، تحسین داوران مسابقه را برانگیخت: «در این معماری، حضور فیزیکی عقب نشینی می‌کند و پس‌زمینه‌ای پر احساس را برای افراد، اشیا، فعالیت‌ها و چشم‌انداز شکل می‌دهد.»
موزه‌ی هنرهای معاصر قرن بیست و یک، از مراکز فرهنگی شهر کانازاوا در شمال ژاپن است که به نمایش آثار هنری معاصر اختصاص دارد و در کنار فعالیت اصلی، فعالیت اصلی، فضاهایی با کاربری‌های مختلف، از جمله کتابخانه، تالار سخنرانی و ورک شاپ کودکان نیز در آن تعبیه شده است.
همنشینی این فعالیت‌ها در کنار هم، یک مجموعه‌ی فرهنگی منسجم، کاربردی و آموزنده را تشکیل می‌دهند. هرکدام از فضاها، به تنهایی حریمی برای خود دارند و راهروی شفاف مانند آشتی‌دهنده‌ایست که توانسته بین فضاهای مستقل با یکدیگر اتصال و همزیستی ایجاد کند. میزان شفافیت یا روشنایی گالری‌ها و فضاها مثل ابعاد آنها، در همه‌ی آنها یکسان نیست؛ ارتفاع سقف‌ها بین ۴ تا ۱۲ متر متغیر است و نور طبیعی به طور یکنواخت در همه آنها منتشر نمی‌شود.
پلان این موزه مطلقا دایره شکل است، نمای روبه‌رو و پشت ندارد و می‌توان آزادانه به تماشا و اکتشاف فضای بیرون و درون آن پرداخت. پلان بر اساس طرح فضاهای شهری یا مجمع‌الجزایر، به صورت تجمع اتاق‌هایی با ابعاد مختلف طراحی شده، که در جوار یکدیگر چیده شده اند و هرکدام به یک فضا و یک کاربری اختصاص یافته‌اند. این آرایش که با پخش غیرهمسان و مرکزگریز و ایجاد چند مرکز اصلی همراه است، تمرکز مخاطبان را به سازه‌ی اصلی و قلب موزه جلب می‌کند. گذر آرام در طول فضای داخلی این نمای خمیده و شفاف، چشم‌انداز پانورامای کاملی از مناظر اطراف پیش روی بازدیدکنندگان از موزه قرار می‌دهد .
چهار حیاط مرکزی با دیوارهای تماماً شیشه‌ای و شفاف در میان سازه ساخته شده‌اند که هریک طرح یگانه‌ای دارند. این حیاط‌ها در طول روز نور زیادی را به داخل ساختمان و مرزهای سیال بین فضاهای گذار عمومی و محدوده‌های نمایشگاهی موزه هدایت می‌کنند. نمایشگاه متشکل از تعداد زیادی گالری است که در بستر فضایی دورانی قرار گرفته‌اند. این چینش، هم انعطاف فرح بخشی به روال عادی طراحی موزه می‌دهد و هم تفکیک فضاها را ملموس‌تر می‌سازد. در این فضاهای مدور، نمایشگاه‌های جانبی نیز برپا می‌شود. انتشار ناهمگون گالری‌ها، که به یک پاشیدگی نامتعارف می‌ماند، منجر می‌شود تا ارتباط بصری نرم و روانی از محیط به مرکز موزه و سایر بخش‌های منحنی‌شکل آن جریان داشته باشد که این امر بازدیدکننده را به پیشروی در میان فضاها و تامل در جزئیات تشویق می‌کند.
موزه-هنر-معاصر-سجیما موزه-هنر-معاصر-قرن-21
سیرکولاسیون تردد بازدیدکنندگان را از بین فضاها و گالری‌هایی عبور می‌دهد که هریک تنوع موضوعی و امکانات خاصی دارند؛ به این منظور که قابلیت نمایش آثار مختلف مدرن را داشته و زبان گویای هنرمندان با تکنیک‌ها و روش‌های اجرایی گوناگون باشند و بتوانند بر آگاهی و علم بیننده بیفزایند. یک ردیف از صندلی‌های ربیت، که توسط ساناآ طراحی شده‌اند، در فضای داخلی و یک ردیف کمانی از صندلی‌های دراپ، که این‌ها نیز از طراحی‌های شرکت هستند، در فضای خارجی ساختمان موزه چیده شده‌اند.
نوشته شده توسط تحریریه ایوان خانه مهر